Hindistan Sinema Tarihi
Hindistan sinema sektöründe her yıl 1800’den fazla film yapılmaktadır. Ülke içinde önemli film çekim yerleri Mumbai, Hyderabad, Chennai, Kolkata, New Delhi, Amritsar, Kochi, Bangalore, Bhubaneshwar-Cuttack ve Guwahati isimli kentlerdir. 2018 yılı itibariyle dünyada Hindistan film sektöründen daha fazla film üreten bir başka sektör bulunmamaktadır. 2015 yılında ise 2.1 milyar dolar ile dünyadaki en büyük üçüncü sinema sektörü olmuştur. 2019 yılında bu sayı 2.7 milyar dolara yükselmiştir.
Sektör içinde farklı diller bulunmaktadır. 2019 yılında Hindu dili sektörün %44 gibi bir oranını temsil etmektedir. Hindu dilinden sonra Tamil ve Telegu dilleri sektörde %13 oranında pay sahipliği yapmaktadır. Malayalam ve Kannada film sektörleri ülke içindeki payda %5 oranına sahiptir. Bengali, Marathi, Punjabi ve Bhojpuri gibi sektörlerin toplamı ise %5’i bulmaktadır. 2020 itibariyle Hindu dışında kalan tüm dillerin pay toplamı Hindu dilini geçmiştir. 2021 yılında Telugu dili Hindistan sinema sektöründe en büyük dil haline gelmiştir.
Hindistan Filmleri
Hindistan sinema sektörü küresel faaliyet gösteren bir girişimdir. Sektör, Güney Asya’dan, Avrupa’ya, Kuzey Amerika’ya, Asya’ya ve Orta Doğu ile Doğu Afrika’ya ve Çin’e kadar uzanan bir coğrafyada faaliyet göstermektedir. Faaliyet gösterdiği ülke sayısı ise 90’dan fazladır. Bahubali: The Beginning gibi filmlerin üç dilden fazla dublajlanmasıyla Pan-Hindistan film hareketi başlamıştır.
Sektörün tarihi gelişimi incelendiğinde, 1897 yılında Profesör Stevenson tarafından Calcutta kentinde bulunan Yıldız Tiyatrosunda bir sahne gösterimi sergilenmiştir. Stevenson’un kendi girişimi sayesinde Hint bir fotoğrafçı olan Hiralal Sen, Stevenson’un oyunundan sahnelerin fotoğraflarını çekerek The Flower of Persia isminde 1898 yılında yayınlanan bir film yapmıştır. 1899 yılında H. S. Bhatavdekar tarafından yapılan 1899 The Wrestlers isimli yapım ise bir Hint tarafından yapılan ilk yapım olmakla birlikte ilk Hint belgesel filmi olmuştur.
Hindistan’da vizyona giren ilk film ise Shree Pundalik isminde bir sessiz filmdir. Film, Dadasaheb Torne tarafından Marathi kentinde 18 Mayıs 1912 yılında sinematografi hakkında yapılan bir etkinlikte gösterilmiştir. Ancak Pundalik’in bir oyunun fotoğraf kaydı olmasından dolayı ilk Hint filmi olmadığına dair eleştiriler mevcuttur. Bunun yanı sıra özellikle Hindistan genelinde, filmin Londra’da Johnson isimli bir İngiliz tarafından yapılmış ve çekilmiş olmasından dolayı Pundalik, bir Hint filmi olarak kabul edilmez.
Hindistan sinema tarihinde ikinci Hint filmi ise Dadasaheb Phalke tarafından yapılmıştır. Phalke, Hindistan sinema sektörünün öncüsü olarak bilinmektedir. Marathi kentinde 1913 yılında Sanskrit efsanelerinden kesitlere yer vererek Raja Harishchandra isimli bir film yapmıştır. Filmdeki kadın karakterler ise dönemin zihniyetinden dolayı erkek oyuncular tarafından oynanmıştır. İlk sessiz film ise 1916 yılında R. Nataraja Mudaliar isimli yapımcı tarafından Keechaka Vadham isimli film olmuştur.
1935 yılına gelindiğinde Jyoti Prasad Agarwala isimli bir film yapımcısı Almanya’ya seyahati aracılığıyla öğrendiği sinemacılık tekniklerini Hindistan’da uygulayarak Assamese kentinde Joymoti isimli bir film yapmıştır. 1936 yılında Güney Hindistan’da ilk film stüdyosu Nidamarthi Surayya tarafından Rajahmundry kentinde kurulmuştur. 1930lı yıllarda ise ilk Hint müzikalleri yapılmaya başlanmıştır. Indra Sabha ve Devi Devyani isimli iki yapım, Hint filmlerindeki müzikallerin öncüleri olarak bilinmektedir. 1935 yılında ise ülkenin büyükşehirlerinde ardı ardına film stüdyoları açılmaya başlanmıştır. Hindistan’daki ilk renkli film 1937 yılında yapılan ve Moti B isimli yönetmen tarafından yönetilen Kisan Kanhiya filmi olmuştur. 1940 yılında yapılan Vishwa Mohini isimli film ise, Hint sinema kültürünü yansıtan ilk filmdir.
1940’lı yılların sonundan 1960lı yılların başına kadar olan dönem sinema tarihçileri tarafından Hindistan sinema tarihinin altın çağı olarak kabul edilmektedir. Bu dönemde Bengali dilini konuşanlar tarafından bir Paralel Sinema hareketi başlamıştır. Sonrasında bu hareket Hindistan’ın film sektörünün çeyreğini oluşturmuştur. Hareket doğrultusunda yapılan filmler sosyal gerçekçiliğe değinmektedir. Bu filmlere örnek olarak Dharti Ke Lal, Neecha Nagar, Nagarik ve Do Bigha Zamin gibi filmler gösterilebilir. Bu hareket sayesinde sektörde Yeni Hindistan Dalgası adı ile bilinen bir döneme girilmiştir.
1970’li yıllara gelindiğinde 1976 yılına kadar Paralel Sinema hareketinin devam ettiği görülmektedir. Ancak bu dönemde aynı zamanda sinemacılık sektörünün devlet tarafından yeterince desteklenmediği sebebiyle yıpranmalar söz konusu olmuştur. 1970li yılların başında müzikallerin çoğunluğunu oluşturduğu sektör bir gerileme yaşamıştır. 70’li yılların ortalarında ise aksiyon filmleri yapılmaya başlanılmıştır. “Bollywood” terimi, 1970’li yıllarda Bollywood Ticari Konvensiyonu adı altında farklı stüdyoların birleşmesi ile doğmuştur. Bu sayede meydana gelen gerileme 1980’li yılların sonuna kadar ortadan kaldırılmıştır. Ancak 80li yılların sonuna gelindiğinde tekrar bir gerileme yaşanmıştır. Bunun sebebi ise artan korsancılık ve müzikallerin kalitesindeki düşüş olmuştur. Bu gerilemeden ötürü 1990’lı yıllarda Paralel Sinema hareketi tekrar canlanmıştır. 2000 ve 2010’lu yıllarda ise Bollywood’dan birçok ünlü oyuncu çıkmaya başlamıştır. 2020’li yıllara gelindiğinde ise Paralel Sinema hareketi hala varlığını sürdürmektedir.
