İrlanda Sinema Tarihi
İrlanda sinema sektörü devlet tarafından uygulanan ağır vergilerin kaldırılmasıyla son zamanlarda büyümeye başlamıştır. İrlanda Film Kurulu tarafından yapılan araştırmaya göre 2008 yılında 1000 kişinin istihdamını sağlayan sektör, günümüzde 6000 kişiden fazla istihdam oluşturmuş ve sektör İrlanda ekonomisinin %0.3’ünü oluşturmaktadır. İrlanda nüfusunun çoğunluğunun İngilizce konuşuyor olmasından dolayı sektörde yapılan filmlerin birçoğu İngilizcedir. Ancak elbette kısmi de olsa kimi filmlerde İrlandaca yer almaktadır.
Variety dergisinde çıkan bir makaleye göre, on yıl önce İrlanda’da sadece iki tane film yapımcısı vardı: Neil Jordan ve Jim Sheridan. 2010 yılı itibari ile ise İrlanda sinema sektöründe 10’dan fazla yapımcı ve bir o kadar senarist bulunmaktadır. Yapımcıların ve senaristlerin uluslarası sinema sektöründe bilinirliği hızla artmaktadır. Boyutunun oldukça küçük olmasına rağmen sektör yetenekli film yapımcılarını çekmektedir. Sheridan ve Jordan gibi ünlü iki yapımcının ayak izlerini takip eden yeni nesil yapımcılar arasında Lenny Abrahamson, Conor McPherson, John Crowley, Martin McDonagh, John Michael McDonagh ve John Carney gibi isimler bulunmaktadır. Mark O’Rowe, Enda Walsh ve Mark O’Halloran isimli İrlanda’lı senaristler ise dünyada ün kazanmış isimlerdendir.
İrlanda Filmleri
İrlanda sinema sektöründe başarılı ve ünlü olan İrlanda filmleri, The Wind That Shakes the Barley (2006), Intermission (2003), Man About Dog (2004), Michael Collins (1996), Angela’s Ashes (1999), The Commitments (1991), Once (2007) ve Notorious (2017) gibi yapımlardır. 2014 tarihinde yayınlanmış olan Mrs. Brown’s Boys D’Movie isimli yapım, İrlanda’da günümüze kadar yapılmış olan filmler arasında en fazla satış yapmış olan tek filmdir.
Öte yandan Katolik nüfusun çoğunlukta olduğu İrlanda’da, Katolik Kilisesi birtakım filmleri yasaklamıştır. Yasaklanan filmler arasında ünlü The Great Dictator (1940), A Clockwork Orange (1971) ve Life of Brian (1979) gibi yapımlar yer almaktadır. Bu durum, İrlanda Film Kurulu ve Katolik Kilisesi arasında bir çatışmaya sebep olmaktadır.
İrlanda’da çekilmiş olan ilk film 1910 tarihli The Lad from Old Ireland isimli yapımdır. Yapım, Kalem Company isimli stüdyo tarafından oluşturulmuştur. Bununla birlikte aynı zamanda bu yapım Amerika dışında çekilmiş olan ilk Amerikan yapımıdır. Filmin yönetmeni olan Sidney Olcott, İrlanda’da bir film stüdyosu açmak istemiş, ancak birinci dünya savaşından dolayı bu isteğini başaramamıştır.
Bu çerçevede Avrupa’da film sektörüne yönelik bir vergi teşviğinin sağlanmasının ülkenin hazinesine fayda sağlayacağını görmüş olan ilk hükümet İrlanda hükümeti olmuştur. Bu düşünceyle 2015 yılında sinema sektörüne %32 oranında bir vergi teşviği getirilmiştir. Diğer ülkeler İrlanda sinema sektörünün bu başarısını gördüklerinde benzer teşvikleri kendi ülkelerine uyarlayarak uygulamaya başlamıştır. Bu sayede ülke içindeki işsizlik olağanüstü bir seviyede azalmıştır.
Gerek başarılı isimlerin sektöre çekilmesiyle, gerekse de devlet tarafından sağlanan teşvikler sayesinde günümüzde İrlanda sinema sektörü, film çekimleri için oldukça rahat ve kolay bir konum olmuştur. Bu sayede ülke içindeki stüdyoların yanı sıra, diğer ülkelerden stüdyolar gelerek ülkeye yatırım yapmaya başlamıştır.
2003 yılında başlayan Dublin Uluslararası Film Festivali sayesinde de ülke içindeki yeteneklerin diğer ülkelerin yapımlarından esinlenmeleri kolaylaşmıştır. İlk kurulduğu zamanlarda fazla bütçesi olmayan festival, günümüzde uluslararası film dünyasında en önemli yere sahip festivallerden biri olmuştur. Festivalin sponsorluğunu üstlenmek için çeşitli devasa firmalar birbirleriyle yarışmaya başlamıştır. Bunun en önemli örneği ise Audi isimli Alman otomobil devinin 2016 yılında festivalin sponsorluğunu üstlenmesidir. 2018 yılında ise festivalin sponsorluğunu Virgin Media isimli telekominasyon devi üstlenmiştir. Virgin Media en çok Vodafone, EE ve Sky Group markalarıyla bilinmektedir.
Bu durumlardan ötürü her ne kadar yaptığı film sayısı az olsa da İrlanda sinema sektörü, tüm dünyadan film yapımcıların ve diğer sektörlerden dev şirketlerin yarıştığı bir merkez haline gelmiştir.
