İtalya Sinema Tarihi
İtalya sineması, başlangıcından beri tüm dünyadaki sinema sektörleri üzerinde etki bırakmaktadır. Filmin biçimsel şeklinin oldukça önemli bir rol oynadığı İtalya sinema sektörü aynı zamanda sanat sinemasının doğum yeridir. 2018 yılı itibarıyla İtalya filmleri yabancı dildeki en iyi film dalında 14 Akademi Ödülü kazanmıştır. Ayrıca 12 Palmes d’Or ödülüne, en iyi görünüm dalında bir Akademi Ödülüne ve birçok Altın Aslan ve Altın Ayı ödülüne ev sahipliği yapmaktadır.
İtalya sinema tarihi Lumière kardeşlerin hareketli resim sergilerinden çok kısa bir süre sonra başlar. İlk İtalyan yönetmen Vittorio Calcina olarak kabul görmektedir. Calcina, 1896 yılında Papa Leo XIII’ü çekmiştir. Sektördeki ilk filmler 1896 tarihine kadar gider ve İtalya yarımadasındaki önemli şehirlerde çekildikleri görülür. Bu kısa deneyler hızlı bir şekilde halkın dikkatini çekmiştir. Dolayısıyla yapımcılar daha fazla yapım oluşturmak için cesaretlenmiştir. 20. yüzyılın başlarında sessiz sinemacılık doğmuş, 1900 yıllarının başlarında ise sanatsal ve destansı filmler oluşturulmaya başlanmıştır. İtalyan film yapımcıları bu tarihlerde karmaşık set tasarımı, lüks kostümler ve rekor sayıda bütçeler kullanan ilk yapımcılar olmuşlardır. Bu sebeple de birçok film kategorisine öncülük etmişlerdir.
İtalya’nın Sinema ile Buluşması
28 Aralık 1895 tarihinde Fransız Lumière kardeşler halk için ilk sinema sergisini gerçekleştirdikten sonra İtalya’ya sinema 26 Şubat 1986 gibi oldukça kısa bir süre içinde giriş yapar. Vittorio Calcina isimli bir İtalyan yönetmen, Lumière kardeşler ile anlaşarak dönemin Papasını çeker ve Sua Santita papa Leone XIII isimli bir yapım oluşturur. Sonrasında Vittorio 1861 ve 1946 yıllarında İtalya’yı yönetmiş olan kraliyet ailesinin Savoy Sarayı’nda resmi fotoğrafçılığa başlar. Bu rolü ve kendisine verilen güç sayesinde ilk İtalyan filmi olan Sua Maesta il Re Umberto e Sua Maesta la Regina Margherita a passeggio per il parco a Monza isimli filmi çeker. 1979 yılına kadar kaybolan film, İtalya’nın Roma kentinde bulunan Cineteca Nazionale isimli devlet arşivi tarafından bulunur.
1900’lü yılların başlarında seyyar sinemalar İtalya’da ortaya çıkmaya başlar. Bu sayede sinemacılık halkın çoğunluğuna yayılır. Bu yeni ve inovatif yol kısa bir süre içinde sihirbazlar, sinograflar, stereoskoplar, panoramalar ve diyoramalar gibi birçok atraksiyonu çeker. Bu tür atraksiyonlar ise Avrupa hayalciliğini canlandırır ve film resimleri için ortak bir market oluşmaya başlar. Yeni oluşmaya başlayan İtalyan sineması dolayısıyla hala geleneksel izler taşımaktadır. Halk için sokaklarda, caddelerde veya birçok tiyatroda gösterimler yapılmaya başlanır.
Seyyar Sinemacılığın Yükselişi
1903 ve 1909 yılları arasında seyyar sinemacılık bir sektör haline gelir. Roma’da bulunan Cines, ve Turin’de bulunan Ambrosio Film ve Itala Film isimli stüdyolar, seyyar sinemacılığın öncülerini oluştururlar. Milan ve Naples’da da kurulan kimi erken stüdyolar, markete hızlı bir giriş yapabilmeleri sayelerinde hem İtalya’da hem de dünya genelinde bir ün kazanırlar. Halk tarafından oldukça ilgiyle karşılanması ve çok çabuk kabul edilmesi ile de bu dönem arasında, özellikle 1910 yılına kadar diğer ülkelerde ağırlıklı olarak belgeseller yapılırken, İtalya’da romantik kitap uyarlamaları, aksiyon filmleri, halk komedileri ve epik kahraman eserleri çekilmeye başlanır.
Bu yükseliş 1910’lu yıllarda da devam eder ve 1912 yılında Turin’de 569, Roma’da 420 ve Milan’da 120 film yapılarak dünyada bir rekor kırılır. 1911 yılında Milano Films isimli stüdyo tarafından yapılan L’Inferno ilk uzun metrajlı İtalyan filmi olmuştur. Emilio Ghione, Alberto Collo, Bartolomeo Pagano, Amleto Notvelli, Lyda Borelli, Ida Carloni Talli, Lidia Quaranta ve Maria Jacobini gibi ünlü İtalyan oyuncular, daha dünyanın diğer ülkelerinden ünlü isim bilinmiyorken tüm dünyada bir şöhrete sahip olmuşturlar.
Birinci Dünya Savaşı Dönemi
1911 ve 1919 yılları arasında İtalya geleceği anlatan filmlere ev sahipliği yapar. İtalya’nın geleceğinde dinamizm, teknoloji, hız, gençlik, şiddet, arabaya benzeyen makinalar, gökyüzünde uçan şeyler ve sanayi şehirleri gibi fikirler bulunur. Kraliyet tarafından desteklenen bu gelecek akımının amacı ise modern zamanların daha iyi olduğunu göstermek ve İtalya’yı geçmişin külfetinden kurtarmak olmuştur.
Savaş Sonrası Kriz
1920’li yıllarda ise savaş dolayısıyla toparlanmaya çalışan İtalya’da sinema sektöründe bir kriz meydana gelmiştir. Bu kriz 2000 yılına kadar devam etmiştir. Bu 60 yıl içinde her ne kadar devlet tarafından desteklenen girişimler olmuş olsa da İtalyan sineması ne yazık ki eski şahaneliğini yakalayamamıştır.
Günümüz
2020li yıllara gelindiğinde ise İtalyan sineması diğer ülkelerin sektörlerinin başarısına erişemese de, ülke içinde başarılı yapımlara imza atmaya devam etmektedir.
